DERELİ İLÇESİ
HAKKINDA BİLGİLER
TARİHİ VE GENEL
TANIMI
Dereli İlçemizin tarihine baktığımızda; Dereli’nin tarihini,
Giresun’la birlikte incelemek gerekir. Giresun ve çevresi yazılı tarih öncesi
Hititler, Persler, Makedonyalılar, Romalılar, Miletoslular, Bizanslılar,
Selçuklular ve Osmanlıların hakimiyeti altında kalmıştır. İlçemizin tarihinde
Frenk ve Cenevizlilerin etkisini, daha çok Rumların etkisini görmemiz
mümkündür. İlçe son olarak, kurulan Rum İmparatorluğu’nun bünyesinde kalmıştır.
Fatih Sultan Mehmet’in 1461 yılında Trabzon seferinden sonra Türk hakimiyetine
geçmiştir. Giresun ilimizi İç Anadolu’ya bağlayan yolun ilçemizden geçerek,
Şebinkarahisar üzerinden ulaşımı ile önemi daha da artmıştır. İlçemiz Giresun
iline bağlı nahiye iken 1958 yılında ilçe olmuş ve aynı yıl içinde Belediye
kurulmuştur. İlçemiz Belediyesinin bu günkü durumu ile Dereli, Kuşluhan,
Sütlüce, Kuzca ve Bahçeli mahallesi olmak üzere toplam 5 mahallesi
bulunmaktadır. Ayrıca yine İlçemizde 1998 yılında onaylanıp, 1999 yılı içinde
fiilen hizmete geçen Kulakkaya, Şıhlar ve Hapan köylerinin birleşmesiyle
Yavuzkemal Belde Belediyesi kurulmuştur.
COĞRAFYA
Dereli ilçemiz Doğu Karadeniz Bölgesi’nde, Giresun ilinin
güneyinde, Giresun-Şebinkarahisar karayolunun 32 nci km.sinde, Karadeniz
sahilinden ise28 km. içerde Aksu vadisi üzerinde kurulmuş ve ilçe merkezinin
ortasından Aksu deresi geçmektedir.
İlçemiz yüzey şekilleri bakımından çok dağlık ve engebeli
bir yapıya sahiptir. İlçemizin denizden yüksekliği199 metreolup, bazı
kesimlerde 3000 metreye kadar ulaşmaktadır. İlçemizin yüzölçümü 820 km2.’dir.
DAĞLAR
Doğu Karadeniz Dağları'nın orta kesimleri il sınırları
içerisinde yer almakta olup Giresun Dağları adıyla bilinir ve yer yer2.000 m
yüksekliğe ulaşırlar. Derin vadilerle parçalanmış Giresun Dağları üzerinde eski
buzuların açığı topoğrafik formların yanısıra buzul göllerine de
rastlanmaktadır. İl sınırlarında yeralan önemli yükseltiler şunlardır: Abbas
Musa Dağı (3.331 m), Gavur Dağı (3.248 m), Küçükkor Dağı(3.044 m), Cankurtaran
Dağı (3.278 m)
AKARSULAR
Kuzey Anadolu Dağları’nın kaynaklanan pek çok akarsu ili
güneyden kuzeye geçerek Karadeniz'e dökülmektedir. Aksu Deresi, bu nehirlerin
önemlileridir.
GÖLLER
İlçemiz sınırları
içerisinde önemli bir göl olmamakla birlikte Karagöl Dağı üzerinde "
Karagöl ve yine Sağrak Gölü " gibi küçük buzul göllerine rastlanmaktadır.
NÜFUS
Şehir Merkezinin Nüfusu: 6043
Toplam Nüfus: 21319
EKONOMİ
İlçede herhangi bir fabrika, önemli üretim tesisi yoktur
ancak yeni hidroelektrik santrali kurulmaktadır. İlçe halkı genellikle
gurbetçidir. İlçeyi sahile ve Doğu bölgesine bağlayan karayolu bulunmaktadır.
Bölgede fındık en önemli tarım ürünüdür. İlçenin bazı
köyleri orman köyü olduğundan, orman köylüsünü kalkındırma amaçlı kooperatifler
bulunmaktadır.
Ayrıca bölgede büyük ve küçükbaş hayvan yetiştiriciliği
yanında, tatlı su balıkçılığı da yapılmaktadır. Fazla ticari olmasa da kümes
hayvanları yetiştirilmekte ve arıcılık yapılmaktadır.
Dereli ilçesi organik tarıma uygun olmasına karşı, bölge
insanını göç vermesi dolayısıyla yapılmamaktadır.
İDARİ
İlçe merkezinde 34 dersanelik Atatürk İlköğretim Okulu, 1
adet Çok Programlı Lise, 1 adet
İmam-Hatip Lisesi, 1 adet Yatılı Bölge İlköğretim Okulu, 1 adet Dereli Anadolu
Lisesi, 1 adet Ana Okulu, yine ilçe merkezinde 1 adet Vakıf Öğrenci Yurdu
bulunmaktadır.
İlçemizde 2 adet Kapalı Spor Salonu, 1 adet Futbol
sahası 1 adet kapalı Halı saha, Öğrenci
yurtları, Öğretmenevinin yanı sıra tüm kamu kurum ve kuruluşları İlçemizde
mevcuttur.
Belediyemiz, bölgemiz turizminin gelişmesi ve kültürel
etkinliklerin artırılarak, yöre halkının yaşam seviyesini yükseltmesine büyük
katkı sağlamaktadır.
TURİZM
İlçemiz zengin turizm potansiyeline sahip olmakla birlikte,
özellikle yaz aylarında yerli turizme yönelik, Kümbet, Koçkayası tesisleri,
Bektaş, Alçakbel, Kulakkaya ve Tamdere yaylaları gibi mesire yerleri canlı bir
turizm merkezidir.
Yine İlçemizde her yıl Kümbet Yaylası Aymaç mevkiinde Temmuz
ayının 3 ncü haftasında Uluslararası Kümbet Kültür ve Sanat Festivali ile
Temmuz ayının son haftalarında Sağrak Gölü şenliği ve Bektaş yayla festivalleri
yapılmaktadır. Bu festivaller yöremizin tanıtılmasında ve turizmin
canlanmasında önemli bir yer almaktadır.
KÜMBET
Kümbet yaylası, doğal çevre güzelliği, kolay ve kısa ulaşımı açısından Giresun
ilinin ve Doğu Karadeniz Bölgesi’nin en önemli ve en çok ilgi çeken
yaylalarından birisidir. Denizden yüksekliği 1.640 metredir. Kümbet yaylası,
Giresun’a asfalt yolla bağlanır. Dereli’ye 26, Giresun’a58 km. uzaklıkta olan
Kümbet Yaylasına 30 dakika (yarım saat) saatte ulaşılmaktadır. Kümbet gezisine,
İkisu, Kanlıhan ve Uzundere köyü üzerinden, dönüşte ise Yüce ve Güdül köyü
üzerinden gidilmesi tavsiye edilir. Böylece güzel bir günü kapsayan yaylalar
turu yapılmış olur. Kümbet yaylası aynı zamanda çevresinde yer alan 50’nin
üzerinde ki obaların merkezi konumundadır. Yaylanın pazarı haftanın Cuma
günleri yayla merkezine kurulur. Kış nüfusu 500 olan Kümbet’in, yaz mevsiminde
ki nüfusu obalarla birlikte 30.000’e yükselir. Kümbet’te elektrik, telefon,
şebeke suyu, PTT Acentalığı, Orman İşletme
Şefliği, Sağlık Ocağı gibi resmi kuruluşlar bulunmaktadır. Oteller turistik
nitelikte olmayıp, yöre insanına hitap eden vasıftadır. Kümbet ve çevresinin
tamamı piknik yapmak ve kamp kurmak için çok uygundur.
Çevresinde ki kaynak suları ve pirzolası ile ünlüdür.
Çevreye hakim olan geniş bir görüş açısına sahip doğal güzellikleri ile
doludur.
TAMDERE
Dereli-Şebinkarahisar asfalt yolu üzerinde eğribel geçidi
eteklerinde kurulmuştur. Çeşitli hastalıklara iyi gelen maden suyu, otopark,
lokanta ve elektriği bulunur.2200 metrerakımlı Eğribel geçidine en yakın
dinlenme ve mesire yeridir. Çeşitli yaylalara ve doğal güzelliklere sahiptir.
Henüz sosyal ve dinlenme tesislerine kavuşturulamamıştır. Kuzu pirzolası ve
deri peyniri ile ünlüdür.
SOSYAL VE KÜLTÜREL
DEĞERLER
SOSYAL YAŞAM
İlçemizin sosyal faaliyetlerle ilgili potansiyeli normal
düzeydedir. Gerek Halk Eğitimi Merkezi Müdürlüğü’nce, gerekse ilçede bulunan İlk ve orta öğrenim
okullarınca yapılan müsamerelerde, tiyatro gösterileri, ses ve müzik
yarışmaları gibi etkinlikler yapılmaktadır. Bu tür çalışmalara İlçemiz
Belediyesinin de büyük katkısı bulunmaktadır. Ayrıca son 10 senedir Dereli
Belediyesi öncülüğünde ve organizesinde şenlikler öncesi ilçe merkezinde bir
hafta ücretsiz kültür ve sanat gösterileri yapılmaktadır.
KÜLTÜR
İlçemiz kültürel bakımdan oldukça zengindir. Yöre halkının
çok uzun süreden beri yaşamında bir değişiklik olmadığından, bu güne dek
süregelen örf ve adetlerine oldukça bağlıdırlar. Yöre insanının mahalli
giysilerine bağlılığı sadece yaşlılarda görülmektedir. El sanatları yapımına eskisi kadar olmasa bile,
verilen emek büyüktür.
TARİHİ ESERLER
İlçemizde tarihî eser olarak Maden köyünde bulunan Hisar
Kalesi ve Meryemana Manastırı, Yavuzkemal beldesi, Kulakkaya mahallesinin güney
batısında bulunan saray harabesinden ibaret, içinde muhtelif arkeolojik eserler
barındıran Hanalanı Harabesi, Dereli Kuşluhan mahallesinde bulunan
Cenevizlilere ait Kuşluhan Kalesi bulunmaktadır.
ULUSLARARASI KÜMBET
KÜLTÜR VE SANAT FESTİVALİ
Yayla Festivalinin temelinde Doğu Karadeniz Bölgesi’nde
yaygın bir gelenek olan “Otçu Göçü” yatmaktadır. Yani Nisan ayından itibaren,
obalara taşınmış yaylacıları geride (Cenik’te) bıraktıkları kişilerin
genellikle Temmuz ayı içinde ki toplu gezi ve ziyaretlerine “Otçu Göçü” denir.
Zaman olarak, cenikte mısır otunun alınması ve kazılması ile fındık toplama
mevsiminin başlaması arasında kalan 15-20 günlük süredir. 1988 yılında yapılan
“OTÇU GÖÇÜ ŞENLİĞİ” 1989 yılında “KÜMBET YAYLA ŞENLİĞİ’NE” dönüştürülmüştür.
Daha sonra ise bu şenlikler “ULUSLAR ARASI KÜMBET KÜLTÜR VE SANAT FESTİVALİ”
olarak yapılmaya devam etmektedir. Kısa bir süre içinde büyük ilgi gören
şenlik, her yıl Temmuz ayının ortalarında Cumartesi ve Pazar günleri Kümbet
Yaylası’nın, Aymaç Mesiresi’nde 30-40 bine yakın insanın biraraya gelerek
eğlenmesine, doğa ile başbaşa kalmasına, hatta uzun zamandır görüşmeyen
insanların buluşup, hasret gidermesine zemin hazırlamaktadır. Festivalde
çeşitli müzik, halk oyunları ve çeşitli yarışmalar yapılmaktadır. Yine
festivalin en iddialı yarışmalarından birisi de “Yayla Ağalığı” seçimidir.
Kümbet Kültür ve Sanat festivali Giresun Valiliğinini
himayelerinde, tamamıyla Dereli Belediyesi öncülüğünde ve organizesinde Dereli
Kaymakamlığı’nın katkılarıyla yapılmaktadır. Festivalin amacı yöremizi her yönüyle
tanıtıp katkı sağlamaktır.
BEKTAŞ YAYLA
FESTİVALİ
İlk Bektaş Yayla festivali 1992 yılında yapılmıştır.
Festivalde müzik etkinlikleri ve halk oyunları gösterileri ile “Yayla Ağalığı”
yarışması büyük ilgi görmektedir. Festival yapılmasında ki amaç, yöremizi her
yönü ile kamuoyuna tanıtmakla birlikte, festivale katılanları en iyi şekilde
eğlendirmektir. Ayrıca, yöreyi en iyi şekilde tanıtıp, insanları yayla
turizmine teşvik ederek, yöre ekonomisini canlandırmaktır.
Ayrıca İlçemizde her yıl Sağrak Gölü Şenliği Temmuz ayı
içerisinde yapılmaktadır.
Kaynak: Dereli Belediyesi